Satellietinstrumenten en overvliegtijden
Aerosol metingen met satellietinstrumenten
Voorbeelden van satellieteninstrumenten die worden ingezet om aerosolen waar te nemen zijn de MODerate resolution Imaging Spectrometer (MODIS) instrument dat zich aan boord van de satellieten Terra en Aqua bevindt, het Ozone Monitoring Instrument (OMI) aan boord van satelliet EOS-Aura, en de Global Ozone Monitoring Experiment (GOME-2) instrumenten aan boord van de satelliten MetOp-A en MetOp-B. De opvolger van OMI is in oktober 2017 gelanceerd: het Tropospheric Monitoring Instrument (TROPOMI) op de Sentinel 5P satteliet.
De satellieten waar deze instrumeten op zitten zijn zogenaamde geopolaire satellieten. Ze circelen in een baan om de aarde bewegend van pool tot pool via de evenaar terwijl ze steeds een stukje opschuiven zodanig dat zij in één dag de hele aarde kunnen waarnemen.
Iedere dag passeert elk van deze satellieten op exact het zelfde tijdstip (lokale zonnetijd ofwel 'local solar time') de evenaar. Ook Nederland passeren zij daardoor altijd op ongeveer hetzelfde tijdstip. Voor MODIS/Terra en de GOME-2 instruemten is dit omstreeks 9.30 uur GMT/UTC (dit komt overeen met 10.30 uur lokale wintertijd). MODIS/Aqua en OMI en ook TROPOMI passeren Nederland rond 13.30 uur GMT/UTC.
Animatie van OMI aan boord van EOS-Aura -- bekijk de animatie
Satelliet overvliegtijden zelf berekenen
Wil je graag je metingen heel precies kunnen vergelijken met een van de satellietinstrumenten die naar aerosolen kijken? Voor OMI (op Aura), een van de MODIS (op Terra en Aqua) of GOME-2 (op MetOp-A en MetOp-B) instrumenten? Maak dan gebruik van de overpass predictor van NASA (in het Engels).
NASA Satellite Overpass Predictor voorbeeld -- bekijk het plaatje (PNG).
Volg de onderstaande stappen (zie ook de afbeelding hierboven) en deze calculator berekent voor jou wanneer de desbetreffende satelliet met dit instrument over jouw school vliegt:
| 1. | Kies hier de satelliet waarvoor je de overvliegtijd wil bereken |
| 2. | Vul de datum in waarvoor je de overvliegtijd wil bereken |
| 3. | Vink het vakje 'day' aan (de predictor berekent dan alleen de overvliegtijden bij daglicht) |
| 4. | Vul hier jouw meetlocatie in. (breedtegraad = latitude of afgekort lat, lengtegraad = longitude, afgekort lon) |
De overig gevraagde informatie kun je overslaan. Druk vervolgens op 'submit'. Binnen enkele seconden krijg je het volgende scherm met de door jouw opgevraagde overvliegtijden (zie de volgende afbeelding) te zien.
NASA Satellite Overpass Predictor voorbeeld resultaat -- bekijk het plaatje (PNG).
In dit voorbeeld zie je twee berekende overvliegtijden staan voor het KNMI in de Bilt op 22 april 2013 ofwel Aqua passeert gedurende deze dag tweemaal de Bilt.
Echter, op het eerste tijdstip, om 11.07 uur GMT/UTC (dit komt overeen met 13.07 uur lokale Nederlandse zomertijd) is de satelliet erg ver verwijderd van de Bilt (zie de waarde in de laatste kolom, 'distance to site' ofwel afstand tot de meetlokatie). Dit is te ver voor een goede waarneming van de Biltse atmosfeer door het MODIS instrument. Een paar uur later, om 12.44 uur GMT tijd (14.44 uur lokale Nederlandse zomertijd), bevindt Aqua zich dichterbij de Bilt en heeft het MODIS instrument een goed zicht over de Bilt. Wil je op deze dag een zonfotometer waarneming doen die je kunt vergelijken met, in dit voorbeeld, een waarneming door het MODIS instrument aan boord van Aqua, meet dan omstreeks dit tweede tijdstip.